Ağrısız eklem, hareket özgürlüğüdür.
Durağan yaşam damar hastalıkları, iç organ yetmezlikleri, inme gibi beklenmedik sorunlara yol açabilir.
Eklem yüzeyi pürüzsüzdür. Sürtünme eklemi aşındırır.
Eklemin Çalışması beş ana şart öne sürülebilir.
Kayganlık
Yüzey Uyumu
Dizilim
Denge
Sağlamlık
Eklem hareketini kayan kıkırdak yüzeyler ile yapar. Bu yüzeylerde yaralanma, yüzeyi bozan etmenler karşı tarafı da hareket boyunca bozar. Zamanla her iki yüzey birbirini aşındırmaya başlar. Küçük bir noktadaki yaralanma çapı genişliğinde bir oluk ortaya çıkar, eklem kıkırdağı hızla yok olur. Eklemler uyumlu çalışan top-yuva, menteşe yapısındadır. Her iki yüzeyin ekseni aynı, kaplama alanları aynı olmalıdır.
Eklemlerimizi vücudumuzun ağırlığını geniş yüzeylere dağıtarak taşır. Ağırlığımız eklemin hareketi oluşturan gücüdür. Eklemlerimiz ile yerçekimi yönlendirilip yer değiştirme gücü karşılamış olur.
Uyumlu eklem yüzeyleri dengeli olarak birbirine tutunmalıdır. Eklem bağları eklemi bütünler ve dengeli hareket sağlar. (Uyumlu Eklem)
Eklem aynı zamanda bağlantı görevi görür. Ana gövde uzuvlara bağlanır. Ağırlık aktarımının dengeli olması eklem yüzeyine eşit dağılım çok önemlidir bu ancak iyi bir dizilim ile mümkündür. Çarpık bacaklı bir insanın uyumlu bir eklemi olsa bile kötü dizilim uyumu bozar, yüzeyde farklı yüklenmelere yol açıp kıkırdağı yaralar ve eklem aşınır.
Dengeli yük dağılımı sadece dizilimi le ilgili değildir. Kaslarımız eklemi açıp, kapama sırasında birbirlerini karşılayarak kayış hızını dengeler. Bu denge sağlanamaz ise ayakta duramayız ve eklemi yaralayabiliriz.
Eklem kıkırdak dokusu sağlamlığını içerdiği suyun kaldırma kuvvetine bağlıdır. Su azalırsa sağlamlık ve esneklik kaybolur, doku parçalanır.
Sağlıklı eklem dokusu kıkırdak yatağında yüksek oranda su tutmalıdır. Gençlerde bu oran fazladır. Yaşlanma ile kıkırdak yatağında su oranı düşer ve daha az su tutan yapılar dokuda yer alır ve eklem dokusu su kaybederek parçalanma eğilimi gösterir. Bu durum tedavi ile önlenebilir.
Eklem Hücresi Yenilenmez
Eklem yüzeyinin yaralanması dusumunda derhal onarımı yapılır. Vücudumuzun tamir yeteneği 1mm ile kısıtlıdır, daha büyük yaralanmalar;
• Yüzeyde sürtünme yaratıyorsa
• İyileşme süreci karşı yüzeye zarar verme riski taşıyorsa
• Kötü bir iyileşme ile sonuçlanmış ya da sonuçlanacak ise Artroskopik tedavi edilmek zorundadır.
Eklem Sağlığımızı Koruyabiliriz
Eklemlerimiz hareket ettikçe sağlamlaşır ve güçlenir. Dengeli bol proteinli beslenme, düzenli egzersizler faydalıdır. Aşırı kilo alımından kaçınılmalıdır. Eklem üzerine burkulma tarsi yüklenme kas kuvvetinin zayıflığından kaynaklanabilir. Kas gücünü arttırıcı egzersizler yapılmalıdır. Egzersiz türü seviyenize uygun olmalıdır. Düz yolda yürüyüş yapmadıysanız yürüyüş bandında koşarken yaralanmanız kaçınılmazdır. Çevrenizde kullandığınız eşyaların sizinle uyum içinde (ergonomic) olması yaralanma ihtimalinizi azaltacaktır. Etrafınızı kendinize uydurun.
Eklem Yaralanması Onarılabilir
Doğru tanı muayene ile mümkün
Eklem yaralanması geçirdiğinizde en kısa sürede Ortopedi ve Travmatoloji uzmanına görünmelisiniz. Hekim muayenesi sonrasında yapılan radyolojik tetkikler yaralanma seviyesini ve tedavi şeklini belirler. Yaralanma türü belirlendikten sonar kendiliğinden onarılma oranı anlaşılır. Ağır yaralanmalar dışında vücudun kendisini onarmasına izim verecek atel-alçı tesbitleri, bandajlar, tedavi edici ilaçlar, ağrı kesiciler kullanılır. Şiddetli yaralanmalarda artroskopik tedavi altın standarttır.
Eklemin hareketsiz kalması
Yaralanma sırasında çekinik tedaviler eklemin hareketini kısıtlamaya yönelik olabilir. Sağlıklı bir eklemin hareketsiz kalması eklem kayganlığının azalmasına, kasların erimesine neden olabilir. Bu yizden mümkün lduğu kadar erken hareket verecek şekilde tedavi düzenlenir. Eklem yüzeyinin ağırlık vermeden hareketini pasif sağlayan cihazlar tedavide çok etkin olabilir. Bu tür tedaviler için rehabilitasyon uzmanlarından ve terapistlerden yardım alıyoruz. (Continiu Passive Motion)
Artroskopik Cerrahi Altın Standart
Muayene ve radyolojik tetkikler ne kadar gelişmiş ve mükemmel olursa olsun iyileşmesi geciken eklem yaralanmalarının tanısında Artroskopi altın standarttır. Magnetik rezonan görüntüleme kıkırdak lezyonları, plika yırtılmaları ve sertleşmelerinde yetersiz kalabilir. Bu durumda eklem aşınması gerçekleşmeden müdahale edilir. Menisküs yırtıkları, bağ kopmaları artroskopik yöntemlerle günümüzde mükemmel sonuçlarla tedavi edilebilmektedir.
Eklem Yaralanması olduğunda doğru müdahale ve basamaklı yaklaşım çok önemli
Ekleminiz yaralanma sonrası şişebilir, hareketsiz kalır ve yüklenme yapamazsnız Panik olmayın, etrafınızda gerçek bir sağlık erbabı yoksa basit bir bandaj, geçici bir tesbt ve soğuk ugulama yapmanız yeterlidir. Üzerine yüklenmeyin ve bir sure dinlenip mümkün olan en kısa sürede sağlık merkezine başvurun.
Ekleminiz yaralanma sonrası şişebilir, hareketsiz kalır ve yüklenme yapamazsnız
Panik olmayın, etrafınızda gerçek bir sağlık erbabı yoksa basit bir bandaj, geçici bir tesbt ve soğuk ugulama yapmanız yeterlidir.
Üzerine yüklenmeyin ve bir sure dinlenip mümkün olan en kısa sürede sağlık merkezine başvurun.
Tedavi günlük yaşantınızı ve iş hayatınızı etkileyecek mi?
Her insanın günlük hayat beklentisi ve iş yaşamı farklılık gösterir. Hekimin kararı istirahat ve iyileşme süresini belirlerken çekinik tedavilerden artroskopik cerrahi tedavilere değişebilir.
Unutmayın eklemleriniz hayatınızın en önemli parçasıdır.
Tedavi sonrası eski hareket kabiliyetine kavuşmak için yardım gerekebilir
Ağır yaralanmalar sonrası yapılan artroskopik tedaviler ve uzun açı tespitlerinde mutlaka fizyoterapi yardımı almalıyız.